Slapeloze nachten door slaaptrackers
Andrei Sator, the bad guy van de blockbuster Tenet, deed het ook al. Hij had een kek polsbandje waarmee hij zijn hartslag -in real time- kon meten. Meten is namelijk weten. Maar klopt dat wel?
Hoe verstandig is het om je hartslag, je stappen en je slaap te meten? Is het een stap vooruit of juist een stap terug? In deze blog bespreek ik de honger naar data, data over onze eigen gezondheid, en wat de voordelen en risico’s daarvan zijn. Hierbij richten we ons op hoe je slaap kunt meten en hoe je die gegevens, die data, kunt interpreteren.
Ik heb ervaring met twee -vergelijkbare- tracking devices: de Fitbit Versa 2 en de Ora Ring. Deze meten je hartslag, beweging en temperatuur, om zo aan de hand van complexe formules een inschatting te maken van wanneer je in slaap bent gevallen, hoe lang je hebt geslapen, of je nog wakker bent geworden en wat voor soort slaap je hebt gehad. Door de relatief grote veranderingen in hartslag en temperatuur zijn het moment van inslapen en ontwaken vrij exact te meten. Het probleem zit ‘m vooral in het onderscheid tussen lichte, diepe en rem-slaap, al worden tracking devices steeds nauwkeuriger.
Enige tijd geleden kreeg ik te horen dat een bepaalde vrouw bleef volhouden dat ze onvoldoende diepe slaap kreeg en daarom een medische slaapmeting wist af te dwingen. Haar overtuiging werd gevoed door haar eigen slaaptracker. Zoals haar arts al had verwacht was dit ‘gebrek’ aan diepe slaap niet toe te schrijven aan een slaapprobleem, maar door de gebrekkige meting en analyse van haar eigen slaaptracker. Helaas is dit geen incident. Veel slaaptrackers zijn niet te vergelijken met de nauwkeurigheid van professioneel apparatuur waarmee hersenactiviteit gemeten wordt, waardoor gebruikers van commerciële slaaptrackers zich baseren op onvolwaardige gegevens.
Het volgende voorbeeld laat zien dat ook al worden tracking devices langzamerhand nauwkeuriger, we nog steeds een probleem houden, namelijk het interpreteren van de gegevens die ze opleveren. “Mijn slaaptracker geeft aan dat ik maar dertig minuten diepe slaap heb gehad. Wat betekent dat?” Om te beginnen moet je dan weten dat voldoende diepe slaap, slow wave sleep, belangrijk voor je algemene gezondheid is. Maar wat is voldoende? Paniek! Tja, daar heb je het al. Maar ook als je weet wat voldoende diepe slaap inhoudt, wil je ook achter het hoe en waarom van te weinig diepe slaap komen. Je kan bijvoorbeeld te laat nog koffie gedronken hebben of wellicht had je een te onrustige bedpartner. Het kan zijn dat je te veel aan je kop had of dat je pas heel laat bent gaan slapen. Het kan zijn dat er te veel geluid is, als je wil gaan slapen of dat je slaapkamer te licht is, te koud of juist niet koud genoeg. Er zijn heel veel slaapsaboteurs te bedenken, die je diepe slaap kunnen verstoren.
Een ander voorbeeld. “Mijn slaaptracker geeft aan dat ik zeven uur in bed heb gelegen, maar dat ik maar zes uur echt heb geslapen. Is dit erg?” Voor een paar nachten is dit niet zo erg, maar helaas is dit voor heel mensen een normale gang van zaken. Het aantal uren je daadwerkelijk slaapt, van de uren dat je in bed ligt, heet ‘slaapefficiëntie’. In dit voorbeeld is dat 85%. Het is niet ongebruikelijk om gedurende de nacht één uur -min of meer- wakker te liggen. Gedeeltelijk te verklaren door de tijd die je nodig hebt om in te slapen, gedeeltelijk door de momentjes dat je even -half- wakker wordt gedurende de nacht. Het wordt pas problematisch als je slaapefficiëntie onder de 80% komt. Bijvoorbeeld door te veel stress of door een te onrustige bedpartner. Hoewel het ook in deze situatie moeilijk kan zijn om de precieze oorzaak te achterhalen, kunnen tracking devices je wel bewustere maken van de uren dat je daadwerkelijk slaapt. Een enkele nacht lang wakker liggen is niet zo’n probleem. Helaas slapen veel mensen echter structureel te weinig.
Maar moet je nu wel of niet je slaap meten? Dat is een keuze die je uiteraard zelf moet maken. Je kunt op zoek gaan naar deskundig advies, vertrouwen hebben in je eigen slaapvermogen of gebruik maken van een slaaptracker. Wat je ook doet, voorkom echter paniek als je minder goed slaapt. Van een nachtje en zelfs twee nachtjes wat minder slaap, is niemand nog dood gegaan. De grootste slaapsaboteurs zijn stress, angst en zorgen, en daar valt angst voor te weinig slaap ook onder. Obsessief je slaap meten en dan in paniek raken is een opmaat naar slapeloze nachten.
